Ο όρος ιατρογενής εμμηνόπαυση περιγράφει την εμμηνόπαυση που προκαλείται λόγω ιατρικής παρέμβασης. Ορισμένες θεραπείες φαρμάκων και ακτινοβολίας μπορούν να βλάψουν τις ωοθήκες και να οδηγήσουν στην εμμηνόπαυση, ενώ πιο κοινή αιτία θεωρείται η χειρουργική αφαίρεση και των δύο ωοθηκών λόγω ιατρικού προβλήματος. Η υστερεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση της μήτρας αλλά όχι των ωοθηκών, δεν οδηγεί στην εμμηνόπαυση.
Οι γυναίκες που προβαίνουν σε εμμηνόπαυση μέσω ιατρικής παρέμβασης δεν περνούν το στάδιο της κλιμακτηρίου – τη σταδιακή δηλαδή μετάβαση που οδηγεί στην τελική εμμηνορροϊκή περίοδο κατά την διάρκεια της οποίας οι ορμόνες σταδιακά εξασθενούν.
Με τη χειρουργική παρέμβαση, η εμμηνόπαυση εμφανίζεται απότομα, την ημέρα της επέμβασης ενώ στις περιπτώσεις γυναικών που υποβάλλονται σε εμμηνόπαυση με φαρμακευτική θεραπεία, μπορεί να υπάρξει μια σύντομη μεταβατική περίοδος κατά την διάρκεια της οποίας οι κατεστραμμένες ωοθήκες διακόπτουν την παραγωγή ορμονών.
Η απότομη απώλεια των ορμονών των ωοθηκών προκαλεί συνήθως πιο δραστικά συμπτώματα από αυτά που παρατηρούνται με τη φυσική εμμηνόπαυση.
Ιατρογενής εμμηνόπαυση δύναται να πραγματοποιηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την εφηβεία και πριν από τη φυσική εμφάνιση της (συνήθως τα 51 χρόνια).
Ωστόσο μια τέτοια επέμβαση σε πολύ νεαρή ηλικία εγκυμονεί τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων που συνδέονται με την απώλεια προστασίας που παρέχουν τα οιστρογόνα και άλλες ορμόνες των ωοθηκών. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το αυξημένο ρίσκο εμφάνισης οστεοπόρωσης και καταγμάτων καθώς χάνεται η προστατευτική δράση των οιστρογόνων στην υγεία των οστών.
Καθώς βλέπουμε ότι η εμπειρία μιας προκληθείσας εμμηνόπαυσης μπορεί να διαφοροποιείται από την φυσική και αυθόρμητη εκδοχή της, το ίδιο οφείλει να συμβαίνει και με την θεραπευτική προσέγγιση της. Έτσι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε εμμηνόπαυση πιθανόν να απαιτούν θεραπεία για τα σχετικά συμπτώματα ( εξάψεις, κολπική ξηρότητα κ.λπ.) συχνότερα από εκείνες που φτάνουν στην εμμηνόπαυση φυσικά.
Επιπλέον, θεραπεία για μεγαλύτερη διάρκεια και ίσως σε υψηλότερες δόσεις είναι συχνά απαραίτητη, όχι μόνο για τον έλεγχο των συμπτωμάτων αλλά και για τη μείωση του κινδύνου ασθενειών αργότερα στη ζωή.
Ωστόσο για γυναίκες που δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να προχωρήσουν σε θεραπεία οιστρογόνων, διατίθενται πολλά μη ορμονικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης, συμπληρωματικών και εναλλακτικών φαρμάκων και συμπληρωμάτων, τα οποία μπορούν να ανακουφίσουν αποτελεσματικά τα συμπτώματα, να αποτρέψουν ή να θεραπεύσουν παθήσεις.
Για γυναίκες που έχουν προχωρήσει σε εμμηνόπαυση μέσω ιατρικής παρέμβασης, ο τακτικός επανέλεγχος κρίνεται ζωτικής σημασίας για τους εξής λόγους:
- Παρακολούθηση των αιτιών που οδήγησαν σε προκληθείσα εμμηνόπαυση.
- Εξασφάλιση επαρκούς ανακούφισης των συμπτωμάτων.
- Επανεκτίμηση της κατάστασης της υγείας και του κινδύνου εμφάνισης παθήσεων.
- Προσδιορισμός από κοινού με τον ειδικό, των καλύτερων στρατηγικών πρόληψης και θεραπείας.